Stippenkaart zónder watermerk

De interactieve stippenkaart “Verspreiding van de Joden over de gemeente (mei 1941)”, die de gemeente Amsterdam vorige maand lanceerde in de aanloop naar de nationale Dodenherdenking, is afgelopen week opnieuw gepubliceerd, dit keer zónder watermerk van de softwareleverancier. Webmapper heeft op basis van de originele scan een nieuwe ‘tile cache’ gemaakt. Door gebruik te maken van open source software (QGIS, GDAL en MapProxy) konden de kleine afbeeldingen van de kaart zonder watermerk worden gerealiseerd.

Interactieve stippenkaart online.

Interactieve stippenkaart online.

Interactieve kaart: Amsterdam tijdens WOII

De gemeente Amsterdam publiceerde naast de interactieve stippenkaart ook een kaart, die laat zien op welke plekken in de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog bommen naar beneden kwamen, maar ook neergestorte vliegtuigen, neergekomen luchtafweergranaten en afgeworpen lege benzinetanks. Deze informatie is afkomstig uit de rapporten van de luchtbeschermingsdienst, de dagrapporten van de politie en brandweerarchieven die in beheer zijn bij het Stadsarchief. Ook is te zien waar in de stad de oorlogsmonumenten staan.

Beruchte stippenkaart

In opdracht van de bezetters maakten ambtenaren van het “Bureau van Statistiek der Gemeente Amsterdam” de stippenkaart “Verspreiding van de Joden over de gemeente (mei 1941)”. Met blauw staat hierop aangegeven hoeveel Joden in totaal in een buurt woonden en in het rood hoeveel niet-Joden. Iedere stip op de kaart staat voor tien joodse inwoners. In mei 1941 woonden er volgens het bevolkingsregister 85.897 Joden in Amsterdam: 8.590 stippen op de kaart!

Legenda bij de stippenkaart.

Lukraak geplaatste stippen?

Omdat de kaart indertijd op een formaat van 100 x 100 cm is uitgebracht, kon een zeer grootschalige kaart als ondergrond worden gebruikt. Bovendien zijn de stippen zoveel mogelijk in een huizenblok geplaatst. Het schaalniveau en de plaatsing van de stippen wekken de indruk, dat deze kaart tot op adresniveau nauwkeurig is. Op een stippenkaart wordt door de dichtheid van de stippen te variëren slechts de spreiding van een verschijnsel weergegeven. De stippen zijn dus lukraak over de betreffende buurt verdeeld.

Van papier tot interactieve kaart

Een exemplaar van de kaart is onderdeel van de collectie van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- Genocidestudies en hangt momenteel in het Verzetsmuseum Amsterdam. Een hogeresolutiescan van de stippenkaart, die de projectorganisatie van de Maand van de Geschiedenis heeft gepubliceerd onder een Creative Commons: Naamsvermelding-GelijkDelen 2.0 licentie, vormde de basis voor de interactieve kaart.

Klaas-Bindert de Haan van de Dienst Ruimtelijke Ordening (DRO)) binnen de gemeente Amsterdam heeft de kaart bijgesneden, gedraaid en gegeorefereerd. Door deze laatste handeling worden geografische coördinaten aan de pixels van de afbeelding toegekend. Zo komt de kaart op z’n plek te liggen. Ten slotte is met het programma MapTiler de afbeelding opgeknipt in kleinere afbeeldingen, zogenaamde “kaarttegels” of “map tiles”, op de verschillende zoomniveaus van Google Maps. De Free versie van dit programma is weliswaar gratis, maar de kaarttegels krijgen wel een watermerk!

Webmapper heeft daarom aangeboden om nieuwe kaarttegels te leveren. Met QGIS is de georeferentie in een stap gerealiseerd. Daarna is met GDAL de afbeelding herprojecteerd van het Rijksdriehoekstelsel (RD) naar de projectie Spherical Mercator die door Google Maps populair is geworden. Ook zijn met GDAL interne tiles binnen het TIFF-formaat gemaakt en externe overzichten om een zo scherp mogelijk beeld te krijgen, dat snel kan worden bekeken. Om ten slotte van het TIFF-bestand de kaarttegels als kleine PNG-bestandjes te maken is gebruik gemaakt van het open source programma MapProxy.

Van Amsterdam tot Drenthe

In de afgelopen jaren heeft Webmapper ruime ervaring opgedaan met het maken van kaarttegels op basis van historisch kaartmateriaal. Voor de Digitale Grachtengordel (in samenwerking met de UvA (Universiteit van Amsterdam)) maakten we kaarttegels van de Amsterdamse kaarten van Balthasar Florisz. van Berckenrode (1625) en van Gerrit de Broen (1724) als referentiekaarten om de kennisstructuren in het Amsterdam van de Gouden Eeuw geografisch te kunnen visualiseren.

Damrak op de kaart van Gerrit de Broen.

Coevorden in 1850.

Voor de website AnnoDrenthe.nu en de bijbehorende mobiele app van 7scenes maakten we kaarttegels van 5 historische kaartseries. Hierop wordt informatie uit de collectie van het Drents Archief naast foto’s en verhalen van het publiek door middel van routes weer op locatie zichtbaar.

contact

Meer weten? Bel of mail ons gerust!

Webmapper is gevestigd in
De Klompenfabriek:

Weerdsingel Westzijde 33a

3513 BC Utrecht

info@webmapper.net

+31 (0) 30 227 01 16